از من پرسیده بودند که چه کتاب‌هایی را برای مطالعه در حوزه عکاسی خوانده‌ام و پیشنهاد میکنم. در روزهای نزدیک نمایشگاه کتاب تصمیم گرفتم کتاب‌هایی که تا‌کنون مطالعه کرده‌ام و به نظرم برای عکاسان می‌تواند سودمند باشد را در یک لیست گردآوری کنم. امیدوارم برای کسانی که به عکاسی علاقه‌‌مندند این فهرست سودمند باشد. در ادامه چند نشر خوب را هم معرفی میکنم. چون رویکرد اصلی من نقد و نوشتن در زمینه مباحث نظری عکاسی است، بیشتر کتاب‌ها از این دسته هستند، اگر شما کتاب دیگری می‌شناسید، ممنون می‌شوم آن را در بخش نظرات معرفی کنید.
بخش تکنیک:
اگر در زمینه تکنیک، قواعد ترکیب‌بندی، نورسنجی و … به دنبال کتابی هستید که کمک‌تان کند، اینها را پیشنهاد میکنم:
۱- ترکیب‌بندی در عکاسی/هارالد مانته/ نشر سروش
۲- رنگ در عکاسی/ هارالد مانته/ نشر سروش
۳- دید خلاقانه در عکاسی/ برایان پترسون/ نشر پشوتن
۴- نورسنجی در عکاسی/ برایان پترسون/ نشر پشوتن
۵- چشم عکاس/ مایکل فریمن/ نشر آبان (این کتاب در زمینه‌ی طراحی و ترکیب‌بندی بوده و آن را دوست خوبم سامان معرفی و پیشنهاد کرده است.)
در ژانر عکاسی خیابانی:
عکاسی خیابانی با اریک کیم/ اریک کیم/ نشر نیسا
بخش درک و فهم عکس:
۱- نقد عکس درآمدی بر درک تصویر/ تری بَرِت/ نشر مرکز
۲- درجهت عکس/ یوریک کریم مسیحی/ نشر بیدگل (یوریک کریم مسیحی در این کتاب رویکرد جان سارکوفسکی در کتاب نگاه به عکس‌ها را پیش می‌گیرد و با آوردن یک عکس و نوشتن یادداشت کوتاهی بر آن، تداعی‌ها، تفاسیر و افکارش را درباره آن عکس‌ها بیان می‌کند.)
۳- عکس و دیدن عکس/ یوریک کریم مسیحی/ نشر بیدگل (این کتاب شامل جستارهای کوتاه و روان درباره نکاتی در عکاسی است از جمله ترکیب‌بندی، تداعی، دیدن عکس و …)
۴- درباره نگاه به عکس‌ها/ گفتگوی بیل جی و دیوید هورن/ نشر حرفه هنرمند
۵- درباره عکاسی/ سوزان سونتاگ/ نشر حرفه نویسنده (سوزان سونتاگ در مجموعه مقالاتی رسانه‌ی عکاسی را از آغاز مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد.)
۶- شیوه‌های دیدن/ جان برجر/ نشر شورآفرین (این کتاب به طور کلی به نحوه نگریستن ما به تصاویر می‌پردازد و سویه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تصاویر در طول زمان را برای ما آشکار می‌کند.)
۷- درک عکس/ جان برجر/ نشر پرگار (اگرچه کتاب شیوه‌های دیدن نحوه‌ی نگریستن ما را بررسی می‌کند اما برجر در این کتاب در قالب مجموعه‌ای از مقالات درباره عکس صحبت می‌کند. هر مقاله عکس‌هایی مربوط به خودش را دارد و برجر تفاسیر و تحلیل‌هایش را از عکس‌ها بیان می‌کند.)
۸- مبادی سواد بصری/ دونیس اِ. داندیس/ نشر سروش
۹- ذن در هنر عکاسی خیابانی/ اریک کیم/ نشر نیسا (این کتاب لزوما در ژانر عکاسی خیابانی نیست، شیوه‌ها و راهکارهایی که معرفی می‌کند می‌تواند برای هر عکاسی قابل توجه باشد)
۱۰- کتاب مکتب عکاسی دوسلدورف/ صالحه خوانساری/ نشر پرگار (مکتب عکاسی دوسلدورف یکی از مکتب‌های مهم در عکاسی است که روی بسیاری از عکاسان قرن بیستم تأثیر گذاشت. صالحه خوانساری پژوهشی درمورد این مکتب انجام داده و آن را به صورت کتاب چاپ کرده است. اگر به این مکتب در عکاسی یا عکاسان آن علاقه دارید. این کتاب می‌تواند راهنمای خوبی باشد.)
۱۱- مفاهیم عکاسی/ دیوید بیت/ نشر حرفه نویسنده (یکی از درخشان‌ترین آثار در زمینه تحلیل عکس و رسانه‌ی عکاسی که تا کنون به فارسی دیده‌ام کتاب مفاهیم عکاسی دیوید بیت است. این کتاب به نوعی مباحث عمیق‌تری را مطرح می‌کند و از این رو پیش‌نیاز آن مطالعه‌ی کتاب‌های دیگری در همین زمینه در عکاسی است. به همین دلیل شاید برای شروع خسته کننده و نامفهوم به نظر برسد، پیشنهاد میکنم این کتاب را در صورتی مطالعه کنید که کتابی مثل تاریخ عکاسی بیومنت نیوهال یا کتاب‌های دیگری از نویسندگانی همچون سوزان سونتاگ، جان برجر و بارت را مطالعه کرده‌اید.)
۱۲- عکاسی درآمدی انتقادی/ لیز ولز/ نشر مینوی خرد (متاسفانه هنوز این کتاب را مطالعه نکردم، اما از بسیاری اساتیدم شنیدم که کتاب مباحث کلیدی در زمینه تحلیل رسانه عکاسی و سبک‌ها و ژانرهای مختلف آن ارائه می‌کند.)
۱۳- نگاهی به عکس‌ها/ جان سارکوفسکی/ نشر سمت (جان سارکوفسکی در این کتاب عکاسان مهم در طول تاریخ عکاسی را با آوردن یک عکس از آنها معرفی کرده و در کنار آن یک یادداشت کوتاه نوشته است. برای آشنایی با عکاسان این کتاب می‌تواند اطلاعات خوبی از زبان منتقد طراز اول عکاسی بدهد.)
۱۴- مجموعه عکس چیست؟/ اسماعیل عباسی/ نشر پرگار (این کتاب برای معرفی مجموعه عکس و شاخه‌های آن اطلاعات مفیدی در بر دارد. رویکرد این کتاب به مجموعه عکس‌های خبری نزدیک است.)
بخش تاریخ عکاسی
۱- داستان عکاسی/ مایکل لنگفورد/ نشر افکار (این کتاب از دو بخش تشکیل شده، در بخش اول نویسنده به مباحث تکنیکی و پیشرفت تاریخی فیلم دوربین و چگونگی ثبت آن در دوره‌های مختلف می‌پردازد و در بخش دوم درباره مباحث فرهنگی، اجتماعی و سبک‌های مختلف آن بحث می‌کند. ترجمه خوبی ندارد اما برای کسانی که مایل به آشنایی اولیه با تاریخ عکاسی هستند مفید خواهد بود. )
۲- تاریخ عکاسی/ بیومنت نیوهال/ نشر مرکب هنر با همکاری نشر مرکب سپید (بیومنت نیوهال مفصل‌تر از لنگفورد درباره تاریخ عکاسی می‌نویسد. برای بحث تخصصی‌تر این کتاب را به جد پیشنهاد میکنم. کتاب یک سیر پیوسته تاریخی اجتماعی دارد و البته که کاستی‌هایی در آن دیده می‌شود اما همچنان می‌تواند برای علاقه‌مندان، مرجعی سودمند و کافی باشد. ترجمه‌ی این کتاب تا حدی روان و شیواست.)
بخش نوشتن در عکاسی
بی‌تردید برای نوشتن در عکاسی باید بسیار خواند و مطالعه کرد. اما برای علاقه‌مندان به مباحث نقد چند کتابی که خواندم را معرفی میکنم:
۱- نقد و حقیقت/ رولان بارت/ نشر مرکز (درباره این کتاب در اینجا یادداشتی نوشته‌ام)
۲- البته واضح و مبرهن است که … / ضیا موحد/ نشر نیلوفر (برای نگارش مقالات در زمینه عکاسی این کتاب می‌تواند راهنمای خوبی باشد.)
****
شاید به نظرتان برسد که کتاب‌هایی همچون درباره عکاسی سوزان سونتاگ یا نقد عکس تری برت بیشتر رویکرد انتقادی دارند. درست است اما فکر میکنم این رویکرد انتقادی به فهم تصویر کمک می‌کند و یک عکاس باید درباره تصویر به عنوان چیزی که قرار است تولید کند، بیشتر بداند و دانش بصری‌اش را ارتقا دهد. به نظرم در کنار عکس گرفتن مطالعه یک عنصر ضروری برای پیگیری این حرفه است.
کتاب‌های دیگری هم خواندم یا در لیست مطالعه دارم، برخی از آنها چندان به نظرم جالب نبودند. اما در مورد این کتاب‌ها مطمئن هستم. سعی میکنم این فهرست را همیشه به روز کنم.
اما در مورد نشر. همانطور که در این فهرست هم مشاهده کردید، کتاب‌های عکاسی توسط ناشران متفاوتی چاپ می‌شوند. با این وجود، نشر بیدگل، حرفه هنرمند، حرفه نویسنده، پرگار و سروش بیشتر در این حوزه فعالیت می‌کنند و کتاب‌های خوبی چاپ می‌کنند. بنابراین اگر به کتابی از این ناشران برخوردید می‌توانید تا حدودی اطمینان حاصل کنید که کتاب مناسبی را انتخاب کردید. همچنین نشر حرفه نویسنده ترجمه‌های خوبی دارد. علاوه بر این مترجمانی همچون شیرین دخت دقیقیان و پیام یزدانجو ترجمه‌های شیوا و روانی از آثار رولان بارت فراهم کرده‌اند که کتاب‌هایشان را می‌توانید از نشر مرکز خریداری کنید.
مجلات حرفه هنرمند نیز بسیار سودمندند و به بالا رفتن سطح سواد بصری کمک می‌کنند. من تا کنون چند شماره از این مجلات را خواندم ( وتصمیم دارم آرشیو آن را کامل بخوانم). به نظرم جزء مجلاتی هستند که می‌توان به عنوان یک کتاب به آنها نگاه کرد و نکته‌های تازه‌ای در آن یافت.
سلام عزیزم -من هنوز شروع نکردم کتاب هارو تهیه کنم ولی فکر میکنم لیست جامعی رو گذاشتی و ممنونم ازت
نمی دونم سه سال بعد از ثبت این مطلب آیا کامنت ها خونده می شه یا نه اما مرسی از تحلیلت و معرفی این عکس. اشاره به نظریه ی یونگ و زندگی های نکرده هم خیلی به جا بود. اما با تیتر اصلا همدل نیستم. عکس دوست نداشتنی؟ نه. کم لطفی ست!
ممنون هانیه جان که برای خوندن این مطلب وقت گذاشتی و نظرت رو برام نوشتی. انرژی خوبی بهم داد 🙂
سلام خانم حسینی عزیز
من از روی لیست شما شروع به تهیع کتاب های عکاسی کردم و حقیقتا از موقعی که شروع به خواندن کردم همه چیز در ذهنم تغییر کرد
ممنونم به خاطر مقالات سایت و این لیست فوق العاده ارزشمندتون
ارادتمند
مهیا
سلام مهیا جان، خیلی خوشحال شدم که این لیست و نوشته‌های من برات مفید بوده. ممنونم که احساس و بازخوردت رو برام نوشتی و برای خواندن یادداشت‌هام وقت گذاشتی.
سلام من علاقه ی زیادی به عکاسی سینما و تئاتر دارم میشه چند تا کتاب دراین زمینه بهم معرفی کنید.
سلام، کتاب عکاسی و سینما از دیوید کمپنی رو من خوندم و به نظرم خوب بود. امیدوارم برای شما هم مفید باشه.
با سلام چون به بنده کتاب (البته واضح ومبرهن است که …. ) رابرای روش مقاله نویسی معرفی کرده اند ، ودیدم شمافرمودیدکه این کتاب برای مقاله نویسی درمورد عکاسی مناسب است خواستم قبل ازاینکه این کتاب راخریداری نمایم لطف بفرمایید کمی بیشتربرایم بازکنید .
که اگرمناسبم نبودبیخودی هزینه نکنم واگرمیتوانم کلا برای نوشتن مقاله درزمینه هنرازاین کتاب استفاده نمایم ، خب باراهنمایی جنابعالی اقدام به خریدنمایم .
قبلا ازشماتشکرفراوان مینمایم .
ببخشید میشه عکاسی رو با کتاب خوندن یاد گرفت و شروع به عکاسی کرد یا نیاز به کلاس هست؟
سلام دوست عزیز
من عکاسی رو با مطالعه و گذراندن کورس‌های آنلاین یاد گرفتم. البته کلاس به شما کمک می‌کنه که در زمان سریع‌تری یاد بگیرید.
درود بر شما.واقعا عالی بود،ممنونم.
اگر امکانش هست چند کتاب راجع به،طراحی گرافیکی و لوگو و رنگشناسی و روانشناسیِ رنگها هم معرفی کنید،یا یه منبع خوب بگید
سلام ممنونم از توجهتون
درباره رنگها تنها کتابی که مطالعه کردم، رنگ در عکاسی هارالد مانته برای نشر سروش هست.
متاسفانه در مورد زمینه‌هایی که گفتین، چون به صورت تخصصی در اونها مطالعه ندارم، بنابراین کتابی هم نمی‌شناسم.
درود مجدد
اگه میشه درباره کتاب هنر در گذر زمان از هلن گاردنر نظر بدین،
با توجه به این که نمایشگاه کتابم این هفته برگزار میشه،آیا لیستتون رو نمیخواین آپدیت کنید؟!!!
و همچنین من کتاب چشم عکاس نوشته ی مایکل فریمن رو پیشنهاد میدم دوستان بخونن(در بخش تکنیک)
ممنونم از بلاگ خوبت
سلام سامان جان
ممنون که پیگیر هستی و چه پیشنهاد خوبی. متشکرم از اینکه حواست بود. راستش خودم انقدر مشغولم، چند بار خواستم این لیست رو آپدیت کنم و فراموش کردم. نمایشگاه کتاب هم فرصت خوبیه. حتمن امروز و فردا این کار رو میکنم.
مرسی بابت پیشنهاد کتابت. اون کتاب رو مطالعه نکردم ولی در لیستم میذارم.
اگر کتاب دیگری هم میشناسی معرفی کن. ممنونم.
و باز درود مجدد
خیلی ممنون بابت به روزرسانی.حتما کتابای جدید معرفی شده رو تو نمایشگاه بررسی میکنم.
هنر درگذر تاریخ زمان هلن گاردنر حتما تو لیست نمایشگاهم هست!!!ممنونم
و اجازه بده یه نکته اضافه کنم؛ کتاب درباره عکاسی،شاهکارِ سوزان سانتاگ رو پیشنهاد میدم با ترجمه خوب مجید اخگر انتشارات بیدگل بخونن دوستان.بقیه ترجمه ها مشکل دارن.
بازم تشکر از بلاگ خوبت…
ممنونم ازت سامان جان و معذرت می‌خوام بابت تأخیر در پاسخ.
خوشحالم که این پست تونسته مفید باشه.
من اون ترجمه از درباره عکاسی رو نخوندم، برای من نشر حرفه نویسنده است و درست میگی یک اشتباهی در نام عکاس یکی از عکس‌ها وجود داره.
سپاس از توجه و ریزبینی و دقتت.
راستی درباره کتاب هنر در گذر زمان هلن گاردنر، تعریفش را از آقای حمید سوری مورخ هنر شنیده‌ام. ایشون می‌گفتند که در بین کتاب‌های موجود به زبان فارسی به نظرشان بهترین کتاب است.
سلام.ممنون بابت توضیحات مفیدتون.من حدود ۱ سالی هست که وارد حرفه عکاسی شدم و ۱ ماه که به طور جدی وارد شاخه تبلیغاتی و صنعتی شدم.و می خواستم تقاضا کنم کتاب مفید و کاربردی در زمینه نورپردازی معرفی بفرمایید.💐
سلام مریم جان، متاسفانه چون شاخه ی مورد علاقه من مستند هست، در این زمینه اطلاعاتی ندارم.