رابرت ادامز- Robert Adams
تاکنون درباره دو جریان مهم در عکاسی صحبت کردیم: #پیکتوریالیسم که بارها در مطالب مختلف به آن پرداختیم و در کارهای اولیه استیگلیتس نمودش را دیدیم. و #عکاسی صریح که در کارهای ثانویه استیگلیتس و شاگردش پل استرند مورد بررسی قرار دادیم.
حال میخواهم درباره جریان مهم دیگری صحبت کنم که در مطلب پیشین به آن اشارهای شد. این جریان که در سالهای ۱۹۷۰ به کوشش جمعی از عکاسان با نمایشگاهی با عنوان «مکاننگاری نوین: عکسهایی از مناظر تغییر یافته به دست انسان» در دنیای عکاسی مطرح شد، بر عکاسان آن دوران و نسلهای بعدترش بسیار اثرگذار بود.
همانطور که از عنوانش پیداست تمرکز عکاسانِ این نمایشگاه بر تغییر طبیعت به دست انسان بود. درواقع این اتفاق زمانی رخ داد که شهرها گسترش پیدا کردند و انسانها در حومهی شهرها ساکن شدند. چنین پدیدهای مسلمن تغییر مناظر طبیعی را به همراه داشت، چرا که فضا باید متناسب با راحتی و آسایش انسان طراحی میشد.
همچنین نگاه عکاسان این نمایشگاه به طبیعت، نگاهی عینیگرا و ابژکتیو بود. به این معنا که سعی داشتند از هرگونه زیباییشناسی در بازنمایی محیط پیرامون خود را دوری کنند. به بیان دیگر آنها بیشتر در پی بودند که واقعیت پیش روی خود را همانگونه که هست تصویر کنند. میتوان گفت نگاه سرد و واقعگرانهی آنها که در عکسهایشان جاریست به نوعی متناسب با هدفشان بوده که این موضوع هم جای تأمل و درنگ دارد.
این نمایشگاه که ایدهی اصلی آن توسط ویلیام جنکینز، لوییس بالتز و جو دیل شکل گرفت، «دربردارندهی ۱۶۸ عکس از هشت عکاس آمریکایی یعنی رابرت ادامز، لوییس بالتز، جو دیل، فرانک گولکه، نیکلاس نیکسن، استیفن شور و هنری وسل و زوج عکاس آلمانی یعنی برند و هیلا بخر بود.» (محمدرضا میرزایی، سایت عکاسی)
در عکاسی منظره میتوان دو رویکرد را بررسی کرد: نخست آنکه عکاس به مثابهی یک مشاهدهگر با فاصله از طبیعت قرار میگیرد و آن را ثبت میکند. در اینجا عکاس یک تماشاگر است. مانند وقتی که شما در یک مکان مرتفع ایستاده باشید و محیط پیرامونتان را مشاهده کنید.
در صورت دوم، عکاس درون منظره زندگی میکند. در اینجا عکاسی به بیان صیاد نبوی «به مثابهی زیستگاه» عمل میکند و عکاس آن نگاه کلنگرانه را به نفع چیزهای دیگر مانند روابط و مولفههای شهری از دست میدهد. درواقع اینجا عکاس از درون منظره، منظره را به تصویر میکشد.
به نظر میرسد، میتوان این دو رویکرد را در عکاسان مکاننگاری نوین مورد بررسی قرار داد. از رابرت ادامز و لوییس بالتز گرفته که در عکسهایشان به سان مشاهدهگری دقیق و نکتهبین منظره پیش رویشان را بازنمایی میکنند تا استفن شور و جان اسکات که به نماهای شهری توجه نشان میدهند و تضاد و ناهمگونی نمادهای شهری و تبلیغاتی را با درختان و مناظر طبیعی به نمایش میگذارند.
با این حال به طور کلی میتوان گفت عکاسان مکاننگاری نوین، به نقل از صیاد نبوی، «مشاهدهگرانی هستند که نزاع بر سر مالکیت میان طبیعت و انسان را بازنمایی میکنند.»
آنها نوعی دغدغه اجتماعی داشتند که میخواستند آن را در عکسهایشان نمود بدهند. شکوه طبیعت در عکسهای آنان به واسطهی ردپای انسان کمرنگ شده است. انسانی که همچنان پیشروی میکند و میخواهد همه چیز را به تسخیر خویش دربیاورد.
این یادداشت یک معرفی کوتاه بود برای جریان مکاننگاری نوین، بعدها بیشتر و کاملتر و مفصلتر به آن میپردازیم و عکاسانش را معرفی میکنیم.
در ادامه برخی از کارهای این عکاسان را میبینیم. (این کارها لزومن متعلق به نمایشگاه مکاننگاری نوین نیستند)
بسیار ممنون. مختصر و مفید بود.