تلاش‌های آغازین برای اختراع فرآیند عکاسی

داگر- تاریخ عکاسی- نقش اول-۱
کارگاه عکاسی – ۱۸۴۶

 

پیش‌نوشت: این یادداشت دومین قسمت از سلسله مطالبیست که تصمیم دارم درباره تاریخ عکاسی بنویسم. با مراجعه به برگه‌ی تاریخ عکاسی می‌توانید قسمت‌های پیشین را مطالعه کنید.

****

اگرچه بعد از اختراع کمرا آبسکورا و کمرا لوسیدا، مدت زیادی طول نکشید تا فرآیند عکاسی کشف شود، اما با این وجود عکاسی یک مسیر چالش‌برانگیز و نفس‌گیر را طی کرد تا توانست در میان مردم رواج پیدا کند.

از این رو، لازم است این نکته را بدانیم که تنها یک نفر نبود که به کشف فرآیند عکاسی دست پیدا کرد ، بلکه افراد بسیاری، هر کدام به روش مخصوص خود در این مسیر گام برداشتند و در نهایت بنابر سرنوشت یا شانس قرعه به نام لویی داگر افتاد و او توانست امتیاز کشف عکاسی را از آنِ خود کند.

ادامه مطلب “تلاش‌های آغازین برای اختراع فرآیند عکاسی”

تجربه‌ی زیست با هنر در آثار کریستو و ژان کلود (بخش اول)

 

آیا اثر هنری تنها متعلق به موزه و گالری است؟ آیا اثر هنری جاودانه است؟ آیا تنها دست خلاق هنرمند می‌تواند هنر بیافریند؟ آیا اثر هنری صرفن یک اثر زیبا و فاقد دلالت‌گری است؟

کریستو و ژان کلود با خلق آثارشان نشان دادند که هنر می‌تواند به شکل دیگری تجربه شود. آنها یک زوج هنرمند هستند که در زمینه مجسمه‌سازی فعالیت می‌کنند. آثاری که آنها خلق می‌کنند منحصر به فردند. چرا که ابعادشان به اندازه‌ایست که در هیچ موزه، گالری یا نمایشگاهی جا نمی‌شود. حال این اثر بزرگ را چه کسی باید بسازد؟ بدون شک خودشان به تنهایی نمی‌توانند چنین کاری انجام دهند. بنابراین مردم باید برای ساخت این اثر هنری آنها را همراهی کنند.

اما موضوع زمانی جالب می‌شود که به شما بگویم آثاری که آنها با چنین مشقت و سختی با همکاری مردم می‌سازند، تنها چند هفته برپاست. بعد از آن بازیافت می‌شود و هیچ اثری از آن باقی نمی‌ماند.

فکر می‌کنم به اندازه کافی برای مطالعه‌ی آثارشان کنجکاو شدید، در ادامه به یک معرفی کوتاه و بررسی آثارشان می‌پردازیم:

ادامه مطلب “تجربه‌ی زیست با هنر در آثار کریستو و ژان کلود (بخش اول)”

چرا عکاسی اختراع نمی‌شد؟

تاریخ عکاسی- دوربین عکاسی- keystone-france-نقش اول
Keystone-France/ Hulton Archive

 

در ۱۹ آگوست ۱۸۳۹ فرآیند عکاسی توسط لویی داگر در انجمن انگلستان به طور عمومی معرفی شد. این زمان را که می‌توان نقطه عطفی در تاریخ هنر دانست، هنوز هم با نام روز جهانی عکاس در جهان از آن یاد می‌شود. اما آیا پیش از این عکاسی اختراع نشده بود؟

نکته‌ی جالب و حیرت‌انگیز آن است که فرآیندِ ثبت خود به خودیِ اشیا توسط نور از قرن‌ها پیش آغاز شده بود. هر چند آن زمان به این موضوع فکر نمی‌شد که روزی شخصی بتواند بدون دخالت دست، تصویری از طبیعت را طراحی کند.

ادامه مطلب “چرا عکاسی اختراع نمی‌شد؟”

چرا دانستن‌تاریخ عکاسی مهم است؟ (اضافه شدن یک بخش جدید)

تاریخ عکاسی- دروتیا لانگ- نقش اول
دروتیا لانگ- (dorothea lange)

 

بسیاری از افراد فکر می‌کنند چون عکاسی با تکنیک و فن گره خورده، بنابراین دانستن تاریخ آن چندان اهمیتی ندارد. اما این گونه نیست. دانستن تاریخ عکاسی نه تنها برای کسانی که به مباحث نظری و نقد در عکاسی علاقه دارند مفید است بلکه برای عکاسان می‌تواند بسیار سودمند باشد.

اما فهمِ تاریخ عکاسی چطور می‌تواند به عکاسی ما کمک کند؟

ادامه مطلب “چرا دانستن‌تاریخ عکاسی مهم است؟ (اضافه شدن یک بخش جدید)”

چرا رسانه‌ی عکاسی را از سایر رسانه‌های هنری بیشتر دوست دارم؟

رسانه‌ی عکاسی- استفن شور
استفن شور (Stephen Shore)

 

مدتی است که به واسطه‌ی شرکت در کلاس‌های آقای سِوری، آشنایی‌ام با آثار هنری و جریان‌ها و هنرمندانشان بیشتر از پیش شده. با رسانه‌های هنری مختلفی آشنا شدم و در همین مدت کوتاه فهمیدم که مقوله‌ی هنر چه دریای بی‌کرانیست و چه پیشینه و تاریخی با خود به همراه دارد.

هرچه جلوتر می‌رویم تعریف و محدود کردن هنر مشکل‌تر می‌شود. به خصوص در دنیای معاصر که اساسن هنر یک کنش اجتماعی شده و هنرمند بیش از آنکه در پی زیبایی‌شناسی باشد، در پی دلالت‌گریست و می‌خواهد که با کارش در جامعه اثری بگذارد.

حال دیگر آثار هنری به تنهایی بیانگر نیستند و بیانیه یا گزاره هنرمند که زمینه اثر و در برخی موارد دلالت‌ آن را بیان می‌کنند، اهمیت بسیار یافته است. از همین جهت، فهم و درک آثار هنری همواره با لذت افزون‌تر و تأمل عمیق‌تری همراه می‌شود.

با این وجود، می‌توانم ادعا کنم که عکاسی را بیشتر از رسانه‌های هنری دیگر دوست دارم. و علاقه‌ام به عکاسی مستند همچنان پابرجاست. شاید مهمترین دلیلش نزدیکی عکاسی با واقعیت باشد.

ادامه مطلب “چرا رسانه‌ی عکاسی را از سایر رسانه‌های هنری بیشتر دوست دارم؟”

تعریف نقد از منظر رولان بارت

رولان بارت- نقد اثر- نقش اول
رولان بارت (Roland Barthes)

 

رولان بارت را عموماً با یادداشت‌های ثقیل و مفاهیم پیچیده‌ در حوزه ادبیات و نقد می‌شناسیم. (اولین کتابی که از او خواندم، کتاب اتاق روشن بود و آخر هم نتوانستم تمامش کنم!) اما کتاب نقد و حقیقت از جمله کتاب‌هاییست که او با بیانی ساده‌تر به بحث چالش‌انگیز نقد می‌پردازد. در ابتدای کتاب خانم شیرین دخت دقیقیان، مترجم کتاب، پیش‌گفتاری درباره آن نوشته و ذهن مخاطب را برای ورود به آن آماده می‌کند.

ادامه مطلب “تعریف نقد از منظر رولان بارت”

نگاهی به آثار مارک ریبو، عکاس خجالتی مگنوم

مارک ریبو

 

مارک ریبو از عکاسان مهم سال‌هایی از مگنوم است که #کارتیه_برسون و رابرت کاپا بر دنیای #عکاسی_مستند حاکمیت داشتند. او مانند بسیاری از همتایانش در همان دوران به کشورهای مختلف سفر کرد و ارمغانش از آن سفرها عکس‌های جالب توجه و درخشانی بود که لحظه‌ی قطعی در آنها جریان دارد. با این حال اگر چندان او را نمی‌شناسیم، به خاطر خجالتی‌ بودنش است، خودش که این طور می‌گوید.

مارک ریبو از ابتدا عکاس نبود. مهندسی بود که در کارخانه‌ای کار می‌کرد. پدرش یک دوربین لایکا به او هدیه داد و در تعطیلات طولانی یک هفته‌ای، او تمام مدت را به عکاسی گذراند. همین هم شد که بعد از تعطیلات دیگر به آن کارخانه بازنگشت و تصمیم گرفت عکاسی  را پیشه‌ی خود سازد. در این سال‌ها هم بود که با رابرت کاپا آشنا شد و بعد از آن به مگنوم پیوست.

ادامه مطلب “نگاهی به آثار مارک ریبو، عکاس خجالتی مگنوم”

دو ویژگی مهم برای عکاسی شهری

عکاسی شهری- بروس گیلدن- نقش اول۲
بروس گیلدِن (Bruce Gilden) در حال عکاسی

 

در هر دوره و زمانی عکاسان مستند بسیاری هستند که سودای عکاسی از شهر و یا مناسبات اجتماعی میان مردم شهر را دارند. با این حال این شاخه از عکاسی و با این هدف چندان آسان نیست. رفتن میان مردم و عکاسی کردن از آنها اگرچه تا حدی نیازمند مهارت‌های ارتباطیست اما بیش از آن عکاس باید جسارت روبه‌رو شدن با اتفاقات پیش‌بینی نشده را داشته باشد.

ادامه مطلب “دو ویژگی مهم برای عکاسی شهری”

چرا و چگونه «دستشویی» اثر هنری می‌شود؟

چشمه- داداییسم- مارسل دوشان
چشمه اثر مارسل دوشان- ۱۹۱۷

 

«چشمه» اثر مارسل دوشان، نقاش و مجسمه‌ساز فرانسوی، درواقع یک دستشویی بود که دوشان آن را در سال ۱۹۱۷ با امضای مستعار فردی دیگر به عنوان اثر هنری ارائه داد و هم‌اکنون یکی از نسخه‌هایش در موزه‌ی هنری Tate ، یکی از معتبرترین موزه‌های جهان، نگه‌داری می‌شود.

بدون شک اولین واکنشی که هر مخاطبی در مواجهه با این اثر پیدا می‌کند، تعجب و شگفت‌زدگیست. البته نه به خاطر زیباییِ خارق‌العاده‌اش، بلکه در پس این تعجب این پرسش نمایان می‌شود که چرا این یک اثر هنری محسوب می‌شود؟ اعضای انجمن هنری مستقل نیویورک که از قضا دوشان هم عضو آنها بود، چنین واکنشی را نشان دادند.

ادامه مطلب “چرا و چگونه «دستشویی» اثر هنری می‌شود؟”

ماری کاسات، هنرمند و نقاشِ زنان فعال

in the loge 1878-marry cassatt- ماری کاسات
in the loge 1878-marry cassatt

ماری کاسات (Mary Cassatt) از جمله معدود نقاشان زن قرن نوزدهم به شمار می‌رود که در آثارش به طور ویژه‌ای‌ به زنان پرداخته و علاوه بر این توانسته جایگاهی برای خود در تاریخ هنر باز کند. البته این عبارت شاید چندان درست نباشد چرا که بسیاری از زنان در تاریخ هنر نادیده گرفته شدند. اما مهارت بی‌نظیر ماری کاسات و همنشینیِ او با هنرمندانی چون دگا (degas) سبب شد که در همان زمان هم آثار هنری‌‌اش در موزه‌ها به نمایش دربیاید و بتواند جایگاهی در میان هنرمندان قرن نوزدهم پاریس باز کند.

ادامه مطلب “ماری کاسات، هنرمند و نقاشِ زنان فعال”